Các vết đốt do ong vò vẽ trên tay bệnh nhân Q.T.T (50 tuổi), nhập viện trong tình trạng tiêu cơ vân cấp do ngộ độc nọc ong

Theo người nhà, bệnh nhân bị đàn ong vò vẽ tấn công khi đang làm nương sắn. Khi được đưa đến bệnh viện, người bệnh tỉnh nhưng da niêm mạc nhợt, nước tiểu đỏ sẫm – dấu hiệu đặc trưng của tiêu cơ vân cấp, tim đập nhanh, rối loạn nhịp, SpO2 chỉ còn 95%. Trên cơ thể xuất hiện nhiều nốt đốt lan tỏa, sưng nề, một số vị trí bắt đầu hoại tử.

Sau khi được hội chẩn liên khoa, bệnh nhân được chẩn đoán tiêu cơ vân cấp do độc tố nọc ong vò vẽ, được chạy thận nhân tạo cấp cứu, bù dịch, điện giải, kết hợp kháng sinh, thuốc kháng histamin, chống viêm và giảm đau. Nhờ phát hiện sớm và xử trí kịp thời, bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch, các chỉ số sinh tồn ổn định và đang tiếp tục được theo dõi tích cực.

Bệnh nhân Q.T.T (50 tuổi) đã qua cơn nguy kịch, sức khỏe dần ổn định và đang được tiếp tục theo dõi, chăm sóc tại Khoa Hồi sức tích cực và Chống độc

Bác sĩ Ngô Ngọc Bách, Khoa Hồi sức Tích cực và Chống độc, cho biết: “Nọc ong vò vẽ chứa nhiều độc tố phức hợp như melittin, phospholipase A2, hyaluronidase, histamin… Khi lượng độc tố đủ lớn, chúng có thể phá hủy màng tế bào cơ vân, giải phóng myoglobin vào máu – đây là chất có thể làm tắc ống thận và gây suy thận cấp. Ngoài ra, độc tố còn gây tan máu, rối loạn đông máu, tổn thương gan, và trong một số trường hợp, sốc phản vệ dẫn đến tử vong.”

Trường hợp bệnh nhân Q.T.T là một ca điển hình của ngộ độc nọc ong nặng, nếu đến viện chậm chỉ vài giờ, nguy cơ suy thận cấp không hồi phục hoặc ngừng tim là rất cao.

Theo thống kê, từ đầu năm 2025 đến nay, bệnh viện đã tiếp nhận 77 trường hợp bị ong đốt, trong đó nhiều ca có biến chứng nặng như sốc phản vệ, tổn thương gan thận, tiêu cơ vân cấp phải điều trị tích cực kéo dài.

Các bác sĩ nhận định, mùa ong sinh sản và làm tổ (tháng 4 – 10), đặc biệt cao điểm từ tháng 6 đến tháng 9, là thời gian người dân vùng núi thường gặp rủi ro cao nhất do hoạt động sản xuất nông – lâm nghiệp.

Các bác sĩ khuyến cáo người dân khi sinh sống, làm việc tại khu vực có nguy cơ cao cần đặc biệt lưu ý:

Phòng tránh chủ động: Khi đi rừng, phát nương, làm rẫy, nên quan sát kỹ xung quanh, tránh khu vực có tổ ong hoặc ong bay ra vào nhiều. Không tự ý phá tổ ong, đặc biệt là ong vò vẽ – loài có tính tấn công mạnh và bay xa hàng chục mét khi bị kích thích.

Khi bị ong đốt rời khỏi ngay khu vực có ong để tránh bị đốt thêm. Loại bỏ ngòi ong càng sớm càng tốt, nhưng không nặn bóp mạnh để tránh làm lan độc.

Rửa vết đốt bằng nước sạch hoặc xà phòng loãng, chườm lạnh để giảm sưng và đau.

Nếu xuất hiện các dấu hiệu như khó thở, buồn nôn, chóng mặt, mệt lả, tiểu sẫm màu, giảm lượng nước tiểu, hoặc bị nhiều vết đốt, phải đến ngay cơ sở y tế gần nhất.

Người cao tuổi, có bệnh nền, hoặc bị đốt ở đầu – cổ – ngực cần được cấp cứu khẩn cấp vì nguy cơ phù nề đường thở và suy hô hấp cấp.

Tuyệt đối không tự chữa tại nhà bằng các biện pháp dân gian như đắp lá, bôi thuốc không rõ nguồn gốc, vì có thể gây nhiễm trùng, nhiễm độc nặng hơn.

Các bác sĩ nhấn mạnh: “Ong vò vẽ không chỉ gây nguy hiểm tức thì bằng vết đốt, mà độc tố của chúng có thể âm thầm gây tổn thương cơ quan nội tạng, dẫn đến tử vong nếu không được xử trí y khoa đúng cách. Người dân cần nhận thức rõ mức độ nguy hiểm và đến bệnh viện sớm nhất có thể sau khi bị nhiều vết đốt.”. Việc xử trí ban đầu đúng cách và đưa bệnh nhân đến viện kịp thời không chỉ giảm nguy cơ tử vong và biến chứng suy thận, mà còn giúp tiết kiệm chi phí điều trị và bảo vệ tính mạng cộng đồng.