1. Đặc điểm cấu trúc hoá học

Ceftazidim là kháng sinh bán tổng hợp thuộc nhóm cephalosporin thế hệ 3. Danh pháp hoá học của ceftazidim là (6R,7R,Z)-7-(2-(2-aminothiazol-4-yl)-2-(2 - carboxypropan-2yloxyimino)acetamido) -8-oxo-3-(pyridinium-1-ylmethyl)-5-thia-1-aza-bicyclo[4.2.0]oct-2-ene-2-carboxylate. Tương tự với cấu trúc hoá học của các kháng sinh khác cùng nhóm, nhóm 2-aminothiazol cải thiện ái lực gắn kết protein với gắn với penicillin (PBP) - 3 của các vi khuẩn Gram âm. Tuy nhiên, trong phân tử ceftazidim, nhóm methoxy đã được thay thế bằng một nhóm propylcarboxy, làm tăng hiệu lực của ceftazidim trên Pseudomonas aeruginosa nhưng giảm hoạt tính trên các vi khuẩn Gram dương [1-3].

Avibactam là chất ức chế beta-lactamase non-beta-lactam. Danh pháp hoá học của avibactam là [(2S,5R)-2-carbamoyl-7-oxo-1,6-diazabicyclo[3.2.1]octan-6-yl] sulfate. Avibactam được thiết kế bao quanh cấu trúc diaza-bicyclo octan. Cầu nối bicyclic giúp avibactam duy trì cấu trúc giống beta-lactam, đồng thời bổ sung vị trí liên kết hydro với trung tâm hoạt động trên beta-lactamase [1-3].

2. Cơ chế tác dụng

Tương tự với các kháng sinh beta-lactam khác, ceftazidim có tác dụng diệt khuẩn thông qua ức chế tổng hợp thành tế bào của vi khuẩn. Ceftazidim liên kết với protein gắn penicillin (PBP) dẫn đến ức chế quá trình tổng hợp peptidoglycan thành tế bào khiến cho thành tế bào không ổn định, cuối cùng dẫn đến ly giải tế bào. Tuy nhiên, ceftazidim không ổn định khi có mặt của enzym beta-lactamase lớp C (theo phân loại Ambler), beta-lactamase phổ rộng (ESBL) và carbapenemase [1].

Avibactam bảo vệ ceftazidim tránh bị phân huỷ bởi một số enzym beta-lactamase. Avibactam tạo liên kết cộng hoá trị với trung tâm hoạt động của beta-lactamase, làm ức chế hoạt động của enzym. Ngoài khả năng ức chế beta-lactamase lớp A (theo phân loại Ambler) giống như các chất ức chế beta-lactamase khác, avibactam còn tác dụng trên carbapenemases lớp A, beta-lactamase lớp C và một số lớp D [1].

3. Phổ tác dụng

Ceftazidim-avibactam có phổ tác dụng trên một số vi khuẩn Gram âm hiếu khí: Citrobacter freundii complex, Enterobacter cloacae, Escherichia coli, Klebsiella oxytoca, Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Pseudomonas aeruginosa, Haemophilus influenza và Serratia marcescens. Ngoài ra, ceftazidim-avibactam có tác dụng in vitro trên các vi khuẩn Gram âm Citrobacter koseri, Enterobacter aerogenes, Morganella morganii, Providencia rettgeri và Providencia stuartii [3].

(Chi tiết đính kèm)

B-n-tin-th-ng-tin-thu-c-s-1-2024.docx